НШЖИ ерте белгілері.

Несеп шығару жолдарының инфекциялары (НШЖИ, циститті қоса алғанда) — әлем бойынша жыл сайын шамамен 150 миллион адамды зақымдайтын ең жиі кездесетін бактериялық инфекциялардың бірі [1].

Көптеген науқастар, әсіресе әйелдер, бұл белгілердің қаншалықты жағымсыз болатынын жақсы біледі. Сондықтан емдеуді уақытында бастап, сауығуды тездету үшін НШЖИ-ның алғашқы белгілерін дер кезінде анықтау маңызды.

---

Несеп шығару жолдарының инфекциялары дегеніміз не (НШЖИ) [1]

НШЖИ — бұл, әдетте, бактериялық инфекция. Патогендер несеп шығару жолдарына түскен кезде, олар қабынуды және жағымсыз белгілерді тудырады.

Ең жиі себеп — ас қорыту жүйесінде қалыпты жағдайда өмір сүретін E. coli бактериясы. Басқа бактериялар, зеңдер немесе вирустар шақыратын инфекциялар әлдеқайда сирек кездеседі.

НШЖИ-ын емдеу жөніндегі соңғы ұсынымдарға сәйкес [2], екі негізгі түрі ажыратылады:

• Жергілікті НШЖИ (мысалы, цистит) — қызба сияқты жүйелік белгілерсіз жүретін қуықтың қабынуы. Жиі несеп шығаруға шақырумен, ауырсынумен және ашыту сезімімен көрінеді.
• Жүйелік НШЖИ — жалпы қабыну белгілерімен (қалтырау, қызба, тахикардия) бірге жүретін инфекция. Мұндай жағдайларға, мысалы, пиелонефрит пен простатит жатады.

Екі жағдайда да емдеу тактикасына әсер ететін қауіп факторларын (мысалы, қант диабеті немесе несеп шығару жолдарының анатомиялық ерекшеліктері) ескеру маңызды.

---

Жергілікті НШЖИ-ның алғашқы белгілері[1]

Бактериялар несеп шығару жолына түскеннен кейін инфекция тез дамиды, және алғашқы белгілер бірнеше сағат ішінде-ақ байқалуы мүмкін:

• іштің төменгі бөлігіндегі тартып ауырсыну немесе түйілу;
• жамбас аймағындағы қысым немесе ауырлық сезімі;
• интимдік аймақтағы жеңіл қышу;
• несеп шығарғанда, әсіресе одан кейін болатын ашыту;
• қуық толық босамай қалғандай сезім;
• несептің түсі мен иісінің өзгеруі (бұлдыр, күңгірт болуы).

Бұл белгілер — емдеуді бастауға арналған белгі, әсіресе цистит жиі қайталанатын адамдар үшін.

---

Қауіп факторлары жоқ, жергілікті НШЖИ-ның жеңіл түрлерін емдеу [1]

НШЖИ-ның себебі көбінесе бактериялар болғандықтан, негізгі емдеу тәсілі антибактериалды терапия болып табылады.

Дәрілік препараттардан бөлек, науқастарға мынадай ұсыныстар беріледі:

• көбірек сұйықтық ішу;
• қуықты жиірек босату;
• интимдік гигиенаны сақтау;
• демалу және суықтап қалудан сақтану.

Алайда барлық науқастар антибиотик қабылдай алмайды — кейбірінде аллергиялық реакциялар немесе жанама әсерлер (мысалы, асқазан-ішек жолынан) байқалады. Сонымен қатар, антибиотиктерді шамадан тыс қолдану бактериялардың төзімділігінің дамуына әкеледі және қайталануларды емдеуді қиындатады.

Зерттеулерге сәйкес, қауіп факторлары жоқ науқастардағы цистит жағдайларының 97%-ға жуығы жеңіл түрде өтеді [3].
Мұндай жағдайларда белгілерді жеңілдетуге бағытталған өсімдік тектес препараттармен емдеу мүмкін.

---

Жеңіл цистит түрлерінде қолданылатын өсімдік тектес препараттар

Дәстүрлі фитопрепараттар несеп шығару жолдарының жеңіл қабынуларында қосымша ем ретінде қолданылады.
Әдетте олардың құрамында гүлшетен, толғақшөп және сүйментамыр сияқты дәрілік өсімдіктер кешені болады.

Белсенді компоненттерінің арқасында олар:

• ауырсыну мен ашытуды азайтады [4];
• несеп шығаруды жақсартады [5];
• өршу жиілігін төмендетеді [6].

Мұндай препараттардың тиімділігі мен қауіпсіздігі клиникалық зерттеулермен дәлелденген [7]. Олар асқынбаған НШЖИ бар пациенттерде жақсы нәтижелер көрсетеді, көбіне антибиотикті тағайындау қажеттілігінсіз.